پله فرار چیست

معمولاً در ایران به پله فرار، به اشتباه راه خروج اضطراری میگویند،
این در حالی است كه راه خروج معمولی و راه خروج اضطراری در اصل تفاوت زیادی با یكدیگر ندارند.
پله فرار، در واقع تنها راه نجات ساكنان طبقات بالا در شرایط اضطراری و یا وقوع حریق میباشد.
تنها راه كه آن هم به دلیل عدم وجود بسترهای مناسب اقتصادی و فرهنگی،
یا در سازه ها پیش‌بینی نشده و یا به صورت غیر استاندارد، طراحی و اجرا می‌شود.
روند افزاینده جمعیت، بوجود آمدن ساختمان‌های بلند و تعویض خانه‌های یک طبقه و ویلایی با آپارتمان‌های چندین طبقه،
ضرورت وجود راهی برای خروج ایمن و بی‌حادثه ساكنان این خانه ها را در شرایط بحرانی، مهم تر از گذشته میسازد.
امروزه، «پلكان فرار» كه نحوه طراحی و اجرای آن به تعداد طبقات سازه بستگی مستقیم دارد،

تقریباً تنها راه تسریع و سهولت خروج مردم از ساختمان، به هنگام شرایط بحرانی و وقوع آتش‌سوزی شناخته میشود.
بر اساس تجربه طولانی و همچنین موفق كشورهای اروپایی، مانند فرانسه، متاسفانه همچنان طراحی و ساخت پله‌های اضطراری در ایران با مشکلات و عدم رعایت استانداردها مواجه است.
بیشترین عامل بازدارنده جهت ارتقاء امكانات ایمنی ساختمانها از جمله پلكان فرار، به خصوص در شهرهای بزرگ، ریشه در مشکلات اقتصادی دارد، که میتوان با قانونگذاری و اجرای آن تا حدود زیادب این مشکل را برطرف کرد.

تعریف پله فرار

پله فرار به پله های فلزی که صرفاً برای ساختمان های موجود که پیش از اجرای مبحث سوم
مقررات ملی ساختمان مجاز است و به صورت پله خارجی اجرا شود گفته می شود.
برای ساختمان های بالاتر از ۵ طبقه وجود پله فرار و همچنین آسانسور الزامی میباشد.

ابعاد پلکان فرار

برای ساختمانی که ظرفیت آن کمتر از ۱۰ نفر در هر طبقه است:

حداقل عرض پله: ۴۵سانتی متر
ارتفاع پله: ۳۰ سانتی متر

برای ساختمانی که ظرفیت آن حداکثر ۲۰نفر در هر طبقه است:

حداقل عرض پله: ۵۶سانتی متر
ارتفاع پله: ۲۳ سانتی متر

ضوابط پله فرار

• به دلیل استحکام بیشتر فولاد، بهتر است که جنس سازه پله فرار از فولاد باشد.
• حداقل فاصله پله فرار از پنجره های مشرف باید به اندازه یک متر در نظر گرفته شود.
• در دو طرف این پله ها باید گاردهای محافظ با میله های عمودی و حداقل ارتفاع ۱۲۰ سانتی متر اجرا گردد.
• در طراحی نقشه های تاسیسات برقی باید نیاز به روشنایی اضطراری در مسیر رمپ پله فرار را نیز مورد توجه قرار داد.
• نصب علائم خروج اضطراری و شماره های طبقات در محل های مناسب طبق نظر کارشناس مربوطه لازم و ضروری می باشد.
• محل نصب پله فرار باید طوری باشد که نیازی به عبور از میان آشپزخانه ها، انبارها، سرویس های بهداشتی، رختکن ها، فضاهای کاری، اتاق های خواب و فضاهای مشابهی که درهای آنها در معرض قفل شدن می باشند، نباشد.

• درب تعبیه شده در نصب پله فرار باید به طرف پله باز شده و بیرون بازشو باشد. همچنین این پله ها باید مرتبط با نزدیک ترین درب خروجی طراحی گردند.
• سازه پله فرار باید به گونه ای اجرا شود که کل سازه از پشت بام تا کف تراز خروجی مشرف به فضای آزاد (حیاط یا خیابان) باشد.
  همچنین محل و وضعیت آن نیز باید به صورتی باشد که دسترسی کلیه واحدها بدان میسر گردد.
• پله فرار باید به صورت رفت و برگشتی اجرا گردد و اجرای آن به صورت پیچ و دوار قابل تایید نمی باشد،
  مگر اینکه مطابق با شرایط ذکر شده در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان باشد.
• پله های فرا ر باید به صورت مسقف اجرا گردند تا از ریزش برف و بارندگی مصون مانده و از لغزندگی و سقوط اشیاء جلوگیری به عمل آید.
  همچنین باید تمهیدات لازم برای جلوگیری از نفوذ شعله و دود به مسیرهای خروج به نحو مناسب و با توجه به کاربری، ابعاد و ارتفاع ساختمان پیش بینی گردد.
• پا خور تمام پله ها در نصب راه پله اضطراری باید از یک جنس و غیر لغزنده باشد.
  همچنین به منظور جلوگیری از افزایش رعب و وحشت مردم، زیر پلکان باید بسته شود.
  کف پله های فر ار باید با ورق آجدار با ضخامت ۳ میلی متر پوشانده شود.
  علاوه بر این به منظور پیشگیری از پرت شدن افراد به بیرون،
  دور تا دور پله های فرار باید با نرده حفظ گردد که ارتفاع این نرده ها باید حداقل به اندازه ۸۰ سانتی متر بوده
  و فاصله حفاظ داخلی (عمودی) از ۱۰ سانتی متر تجاوز ننماید.

دستورالعمل ایمنی اجرایی پله فرار

بهترین محل و موقعیت قرارگیری پله فرارر، دور از پلکان عمومی ساختمان و در دسترس کلیه واحدها میباشد.
عرض پله و پا گرد و هم چنین مسیر راه خروج در هیچ قسمت از طول مسیر نباید کاهش پیدا کند.
درب ورودی به پله فرار باید به طرف پله ها باز شود.

ابعاد پله فرار باید از پشت بام تا کف محل خروجی (مشرف به فضای آزاد) اجرا شود.
عرض هیچ یک از دسترسی های خروجی نمیبایست کمتر از ۹۱ سانتیمتر در نظر گرفته شود.
پا خور کلیه پله ها باید از به یک شکل و از یک جنس بوده تا لغزندگی به حداقل برسد.
ارتفاع نرده ی پلکان فرار باید حداقل ۸۰ سانتیمتر و هم چنین فاصله حفاظهای داخلی (عمودی) حداکثر ۱۰ سانتیمتر باشد.
کف پله ی فرار باید با ورق آجدار به کلفتی حداقل ۳ میلی متر کار شود.
هم چنین به منظور جلوگیری از باران و لغزندگی و هم چنین سقوط اشیاء،
پلکان فرار باید به سقف مناسب تجهیز شوند.